کاشی و سرامیک در انواع مختلفی تولید می‌شوند که شامل کاشی‌های لعاب‌دار، کاشی‌های پرسلانی، کاشی‌های سنگ‌نما، و کاشی‌های آنتی‌باکتریال می‌شود. هر کدام از این محصولات ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ برای مثال، کاشی‌های لعاب‌دار برای محیط‌های داخلی و سرامیک‌های پرسلانی به دلیل مقاومت بالا در محیط‌های خارجی کاربرد دارند. همچنین، با استفاده از فناوری‌های جدید مانند چاپ دیجیتال و مواد نانو، کاشی‌های ضد اسید و آنتی‌باکتریال تولید می‌شوند که کاربردهای خاص در بیمارستان‌ها و مراکز حساس دارند.
در سال 2021، صادرات جهانی کاشی و سرامیک به 3 میلیارد متر مربع رسید که نشان‌دهنده رشد 8.7 درصدی نسبت به سال قبل بود. با این حال، در سال 2022 این میزان به 2.77 میلیارد متر مربع کاهش یافت که نشان‌دهنده افت صادرات جهانی به دلیل مشکلات تولید و کاهش تقاضا در برخی بازارها بود. کشورهای آسیایی مانند چین و هند همچنان بزرگ‌ترین صادرکنندگان کاشی و سرامیک در جهان هستند.
برترین صادرکنندگان کاشی و سرامیک در جهان
چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده کاشی و سرامیک در جهان است و با تولید بیش از 8.47 میلیارد متر مربع در سال 2020، رتبه اول را دارد. هند با تولید 1.32 میلیارد متر مربع دومین صادرکننده بزرگ است. کشورهای اروپایی مانند اسپانیا و ایتالیا نیز از دیگر صادرکنندگان بزرگ به شمار می‌آیند که علاوه بر حجم بالا، به دلیل تکنولوژی پیشرفته و طراحی‌های نوآورانه در بازارهای بین‌المللی بسیار موفق هستند.
ایتالیا به‌ویژه در زمینه ارزش‌افزوده محصولات خود به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و طراحی‌های خاص بسیار برجسته است. این کشور با صادرات محصولات با میانگین قیمت بالاتر، جایگاه خود را به‌عنوان یک برند لوکس در این صنعت تثبیت کرده است.
مقاصد صادرات کاشی و سرامیک ایران
ایران به کشورهای متعددی در منطقه و جهان، از جمله عراق، پاکستان، افغانستان، و برخی کشورهای اروپایی کاشی و سرامیک صادر می‌کند. بیش از 80 درصد صادرات ایران به کشورهای همسایه به‌ویژه عراق و پاکستان انجام می‌شود. صادرات به بازارهای اروپایی و آفریقایی نیز در حال رشد است. هزینه‌های نیروی کار و تولید ارزان‌تر از رقبای اروپایی باعث شده که ایران بتواند در بازارهای منطقه‌ای رقابت کند.
رقبای اصلی ایران در صادرات کاشی و سرامیک کشورهای چین، هند، و ترکیه هستند. این کشورها به دلیل تولید انبوه و دسترسی بهتر به بازارهای جهانی توانسته‌اند سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص دهند. اما ایران با بهبود کیفیت و تنوع محصولات و کاهش هزینه‌های تولید، به دنبال افزایش سهم خود در بازارهای بین‌المللی است.
صادرات کاشی و سرامیک ایران به افغانستان
افغانستان یکی از بازارهای اصلی صادرات کاشی و سرامیک ایران است. ایران به دلیل نزدیکی جغرافیایی و هزینه‌های پایین حمل‌ونقل، توانسته سهم بزرگی از بازار افغانستان را به خود اختصاص دهد. کاشی‌های لعاب‌دار و پرسلانی از جمله محصولات اصلی صادر شده به این کشور هستند.
میزان صادرات به افغانستان به طور تقریبی حدود 25 درصد از کل صادرات کاشی و سرامیک ایران را تشکیل می‌دهد. این کشور به دلیل نیازهای بالای ساخت‌وساز و رشد زیرساخت‌ها، یک مقصد مهم برای تولیدات کاشی و سرامیک ایرانی است. همچنین صادرات سنگ ساختمانی به افغانستان و به طور کلی صادرات مصالح ساختمانی به افغانستان در سال های اخیر رشد داشته و همچنان در حال رشد است.
شهرهای تولیدکننده کاشی و سرامیک در ایران
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران در شهرهایی مانند یزد، اصفهان، و کرمان فعالیت می‌کنند. یزد به‌ویژه به‌عنوان قطب اصلی تولید کاشی و سرامیک شناخته می‌شود و سهم عمده‌ای از تولیدات ملی را در این صنعت به خود اختصاص داده است. در سال‌های اخیر، ظرفیت تولید کاشی و سرامیک در ایران به بیش از 720 میلیون متر مربع در سال رسیده است.
علاوه بر یزد، استان‌هایی مانند اصفهان و تهران نیز نقش مهمی در تولید کاشی و سرامیک دارند. این استان‌ها با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و بهبود کیفیت تولیدات، توانسته‌اند نقش مهمی در توسعه این صنعت و صادرات ایفا کنند.
